De komende twee weken jast de Tweede Kamer er een wet doorheen waardoor straks onze communicatie massaal door de geheime diensten afgeluisterd kan worden.
Het is de meest extreme surveillancemaatregel die Nederland ooit heeft gekend. Combineer dat met het feit dat we bijna alles tegenwoordig online doen en delen, en massasurveillance in onze eigen polder is een feit.
We vonden het toch niet oké toen bleek dat andere landen dit deden?
Dat klopt. Vlak na de eerste Snowden-onthullingen in juni 2013 zei Plasterk dat als zoiets in Nederland zou gebeuren, dat in strijd zou zijn met de wet. We dachten toen nog dat hij dit soort vormen van massasurveillance afkeurde, maar blijkbaar bedoelde hij iets heel anders: we passen de wet gewoon aan zodat de Nederlandse geheime diensten ook op grote schaal kunnen tappen.
“Zo worden onze mensenrechten gereduceerd tot een juridisch euveltje, om in de pas te lopen met buitenlandse geheime diensten.”
In een interne memo van de Britse geheime diensten uit 2011 kun je lezen dat de Nederlandse diensten gemotiveerd en competent zijn, maar nog wel wat “juridische euveltjes” te overwinnen hebben voordat ze hetzelfde kunnen als de Britten. Zo worden onze mensenrechten gereduceerd tot een juridisch euveltje, om in de pas te lopen met buitenlandse geheime diensten. Maar als er al een voorbeeld is dat we moeten volgen, dan is dat zéker niet de weg die de Britten met hun geheime diensten zijn ingeslagen.
Er zal toch wel een goede reden zijn voor het sleepnet?
Als nou was gebleken dat de massasurveillance in Amerika, Engeland of Frankrijk echt zijn vruchten afwierp, zou er misschien een argument te maken zijn waarom de geheime diensten zich in onze privélevens zouden mogen mengen. Maar dat bewijs is er niet. Sterker nog, het kabinet heeft nog steeds niet aangetoond dat het sleepnet noodzakelijk is. In het beste geval kun je dit symboolpolitiek noemen, waarschijnlijker is er sprake van het moedwillig vergroten van de controle over burgers en daarmee het onnodig inperken van onze vrijheid en autonomie.
‘Ik maak me geen zorgen, ik heb toch niets te verbergen’
Als dat al waar zou zijn: het doet er niet toe. De overheid heeft niets te zoeken in jouw e-mails en je app’jes. De regering is er voor ons, niet andersom. Het is de overheid die transparant zou moeten zijn, niet de burger.
¨Toezeggingen van het huidige kabinet bieden geen garantie voor de toekomst.”
We moeten niet vergeten dat deze nieuwe wet nog vele jaren mee zal gaan. Wat toekomstige regeringen ons gaan brengen weten we niet, maar toezeggingen van het huidige kabinet bieden geen garantie voor de toekomst. Geheime diensten – de naam zegt het al – opereren in het geheim, met weinig transparantie en mogen zaken doen die geen enkele andere overheidsdienst mag. We moeten ze daarom zien als een noodzakelijk kwaad en niet zomaar de vrije hand geven. Daarom is het zo essentieel dat we duidelijke wettelijke grenzen stellen aan de macht van de geheime diensten. En deze grenzen worden met dit sleepnet grof overschreden.
Hoe heeft het zover kunnen komen?
Pas nadat de commotie rondom Snowden voorbij was zette minister Plasterk het voorstel voor de nieuwe wet online en vroeg hij om feedback. Meestal reageert dan een handjevol professionele betrokkenen en een enkele verdwaalde burger. Niet deze keer. Bijna 1500 burgers en bedrijven namen de moeite naar de minister te schrijven. Was dat een reden voor het kabinet om zich nog eens achter de oren te krabben en iets met de binnengekomen kritiek te doen? Nee. Los van enkele kleine verbeteringen, wordt de fundamentele kritiek op het sleepnet tot nu toe in de wind geslagen. En daar blijft het niet bij. Zelfs de kritiek van onafhankelijke onderzoekers en gezaghebbende adviesorganisaties wordt vrijwel volledig opzij geschoven.
“Blijkbaar doet het er niet toe wat burgers, experts en adviesorganisaties zeggen.”
Hoe heeft het zover kunnen komen? Is de verleiding om burgers nog meer in kaart te brengen gewoonweg te groot? Of wil het kabinet zo vlak voor de verkiezingen na jarenlang treuzelen, naar de kiezer toe ‘daadkrachtig’ overkomen? Het is veelzeggend dat zo’n ingewikkelde wet (96 pagina’s wet en 352 pagina’s uitleg), die op zo’n grote schaal ingrijpt in onze vrijheid en waarop zoveel kritiek is er tóch zo snel doorheen wordt gejast. Blijkbaar doet het er niet toe wat burgers, experts en adviesorganisaties zeggen. Het is de vraag wat zo’n opstelling doet met het vertrouwen in de politiek.
Een brug te ver
Op de agenda van de Tweede Kamer staat aanstaande woensdag een fundamentele vraag: vinden we massasurveillance in een vrije democratische rechtsstaat oké of gaan we daarmee een brug te ver? Als je dit oké vindt, wanneer zeg je dan wel ‘nee’ tegen een overheid die voor de zekerheid mee wil kijken?
Voor ons is het antwoord helder: het massaal en ongericht kunnen tappen van alles wat we online doen en delen overschrijdt een fundamentele grens: in een vrije samenleving horen geheime diensten niet op grote schaal in het privéleven van onschuldige burgers rond te kunnen neuzen. Het succes van het internet kan nooit een excuus zijn voor online massasurveillance via een sleepnet.
“Vinden we massasurveillance in een vrije democratische rechtsstaat oké of gaan we daarmee een brug te ver?”
Nu is het moment om Kamerleden te benaderen, want als we de komende dagen niet oppassen heeft de Tweede Kamer straks een stap gezet richting een online surveillancestaat.
Laat je stem nu via geensleep.net horen voordat het te laat is!
Meer weten? Lees dan ook:
- Hoe je als internetter in het sleepnet terecht kan komen.
- Hoe de juridische infrastructuur voor PRISM in de polder wordt gebouwd.
- Waarom het sleepnet onze vrijheden in gevaar brengt.
- De wijze waarop met verhullend taalgebruik het sleepnet de wet in wordt gepraat.
- Hoe bij publicatie van het wetsvoorstel de werkelijkheid met grafieken wordt verbogen.
Lees de rest verder bij de Bron: Bits of Freedom
